ကမၻာမွာ ဆားအငန္ဆံုးရီဟိေရ ေဒသတိက ဇာမွာပါလဲ

ကမၻာမွာ ဆားအငန္ဆံုးရီကို အႏၱာတိကတုိက္က ထူးထူးျခားျခား ရီခဲမဖံုးပဲက်န္နိန္ေရ မက္မာဒို(McMurdo) ေတာင္ႀကားေဒသမွာ တြိဟိရပါေရ။ ဒင္ဟြန္(Don Juan Pond)လို႕ေခၚေရ ကန္ကရီေရ ကမၻာ့သမုဒၵရာရီ၏ ဆားငန္ႏွဳန္းထက္ ၁၈ဆ ပိုမ်ားေရလို႕ ေျပာကတ္ပါေရ။ ေယေကေလ့ ေနာက္ဆံုးသိရေရ အခ်က္အလက္တိအရ ယင္းကန္ေရ နိန္ရာစိေကကလဲြလို႕ တျခားနိန္ရာအားလံုးနီးပါးမွာ ရီခန္းေျခာက္လား ခပ်ာယ္လို႕ သိဟိရပါေရ။

အႏၱာတိကတုိက္ကလဲြျပီးေက တျခားကမၻာ့ေဒသတိထဲက အငန္ဆံုးရီအုိင္ကို ျပပါဆိုေက ဂ်ီေဘာ့တီႏိုင္ငံ (Djibouti) အလယ္ပုိင္းက အာဆဲလ္အိုင္ (Lake Assal) ကိုျပရဖို႕ျဖစ္ပါေရ။ ယင္းအုိင္မွာဟိေရ ရီ၏ဆားပါ၀င္ႏွဳန္းေရ ၃၄ ဒသမ ၈ ရာခုိင္ႏွဳန္း ဟိပါေရ။ သာမန္ပင္လယ္ရီ၏ ဆားပါ၀င္ႏွဳန္းေရ ၃ ဒသမ ၅ ရာခုိင္ႏွဳန္းပဲ ဟိပါေရ။ ယင္းအတြက္ေႀကာင့္ အာဆဲလ္အုိင္က ရီေရ ပင္လယ္ဆငန္ရီထက္ ၁၀ ဆက္နီးပါး ပိုငန္ေရလို႕ ေျပာရပါဖို႕။ ယင္းအိုင္၏ အနက္ကေတာ့ခါ အနက္ဆံုးနိန္ရာမွာ ေပ ၁၃၀ ပဲဟိပါေရ။

ကမၻာ့အနက္ဆံုး ဆားငန္အုိင္ကိုေတာ့ခါ ေဂ်ာ္ဒန္ႏိုင္ငံနာင့္ အစၥေရးႏုိင္ငံနယ္စပ္မွာ တြိရပါေရ။ ေျခာက္ေသြ႕ေဒသက ကုန္းတြင္းပိုင္းမွာဟိေရ ယင္းအုိင္ကို Dead Sea လို႕ေခၚပါေရ။ Dead Seaေရ အိုင္ျဖစ္ေကေလ့ ငန္လြန္းလို႕ ”အိုင္”လို႕ ေခၚ ဖို႕အစား ”ပင္လယ္” (ဆားပင္လယ္)လို႕ ေခၚကတ္စြာလို႕ သိရပါေရ။ ယင္းအုိင္ကရီ၏ ဆားငန္ႏွဳန္းကေတာ့ သာမန္ပင္လယ္ရီမွာပါေရ ဆားငန္ႏွဳန္းထက္ ၈ ဆေလာက္မ်ားပါေရ။ (ယင္းအတြက္ေႀကာင့္လည္း သတၱ၀ါတိ မရွင္သန္ႏိုင္လို႕ Dead Sea ”အသီပင္လယ္”လို႕ နာေမပီးကတ္ျခင္းျဖစ္ပါေရ။) ယင္းရီမွာ ေပ်ာ္၀င္ႏိုင္ေရအစိုင္အခဲ(dissolved solids)တိ ေပ်ာ္၀င္နိန္ျပီးေက ယင္းအိုင္က ရီတိ၏ ၃၃ ရာခုိင္ႏွဳန္းကို နိန္ရာယူထားပါေရ။ ယင္းအတြက္ေႀကာင့္ ယင္းရီ၏ သိပ္သည္းဆ (density)ေရ သာမန္ထက္ အဆေပါင္းအမ်ားႀကီး မ်ားနိန္ျပီးေက လူတစ္ေယာက္ကို ရီမွာ ေပါေလာေပၚနိန္စီႏိုင္ပါေရ။

မွတ္ခ်က္။ ။ ဆငန္ရီမွာ လူေပါေလာေပၚစြာကို Dead Sea ကုိလားစရာမလိုဘဲ ေနာက္တစ္နည္းစမ္းသပ္လို႕ ရပါေရ။ ေသာက္ရီခြက္ႏွစ္ခြက္ကို ယူပါ။ ျပီးေက တစ္ခြက္ကို ရိုးရိုးရီနာင့္ ျဖည့္ျပီးေက ေနာက္တစ္ခြက္ကို ဆငန္ရီနာင့္ျဖည့္ပါ။ ျပီးေက ႀကက္ဥႏွစ္လံုးကို ယင္းခြက္ႏွစ္ခြက္ထဲကို ထည့္လိုက္ပါ။ ရိုးရိုးရီခြက္ထဲက ႀကက္ဥေရ ျမဳပ္ျပီးေက ဆငန္ရီထဲက ႀကက္ဥေရ ရီထက္မွာ ေပၚစြာကို တြိရပါလိမ့္ေမ။